Srbi su narod koji u svojoj etnologiji ima trojične običaje. Nema iole važnijeg običaja u kome nema trojičnog ponavljanja a mnogo takvih primera pobrojao sam u knjigama Srpski pogled na svet i Praistorija Srba. Navešću ih i u ovoj emisiji u njenom završnom delu. No, na samom početku, hajde da odmah progovorimo o suštini: Odakle Srbima pozdrav sa TRI PRSTA? Kako tačno izgleda taj pozdrav, odnosno da li se srpski izvorni pozdrav izvodio sa tri uzdignuta ili tri spojena prsta?
Piše: Aleksandar Šargić
Knjige Aleksandra Šargić može naručiti putem mejla: srbskaprodavnica@gmail.com
Informacije o Šargićevim knjigama OVDE
Odgovor na ovo pitanje je jednostavan i može se dobiti uvidom u sliku Takovskog ustanka autora Paje Jovanovića, sliku koja je nastala 1894. godine a koja je državu Srbiju u vreme dinastije Obrenović, 1900. predstavljala na Svetskoj izložbi u Parizu. Svetska izložba je zapravo EXPO kojim se toliko hvali današnji režim u Beogradu. Paja Jovanović preneo je nošnju i atmosferu iz 1815. kada je na praznik Cveti Miloš Obrenović podigao ustanak nakon koga je Srbija obnovljena kao država sa ograničenim suverenitetom. Ustanici, pa i sam Miloš Obrenović drže tri uzdignuta a ne tri spojena prsta.
Savadijeva šaka sa uzdignuta tri prsta je sigurna veza i put ka razumevanju porekla simbola pa ćemo stoga njoj posvetiti značajnu pažnju. A u istoriji umetnosti poznati su brojni portreti papa i ikone odnosno prikazi Hrista sa ovakvim položajem ruke, odnosno simboličkim pozdravom i blagoslovom. Iz 11. veka poznat je prikaz Ruke Božje iz Bamberga, zatim blagoslov sa tri prsta iz Relikvijara Svetog Tome iz Limoža iz 13. veka a onda i slika poznatog umetnika Direra pod nazivom Salvator Mundi (Spasitelj sveta).
Postoji i ogroman broj fotografija papa na kojima oni pozdravljaju ljude ovim pozdravom. Sve u svemu, trojična simbolika povezala je Savadijevu šaku i hrišćanstvo te se tako ovaj pozdrav sinkretički našao u novoj globalnoj religiji pozne antike i ranog srednjeg veka. Pouzdano znamo da najranije prednikejsko hrišćanstvo nije koristilo ovakav simbol, tako da nema nikave dileme da je Savadijeva šaka korišćena u predhrišćanskim kultovima Balkana, preobražena ušla u nikejsko hrišćanstvo. Hrišćanstvo je preobrazilo sva stara prirodno-teološka verovanja antičkog Balkana pa tako i pozdrav sa tri prsta.
Međutim, trojičnost u srpskim običajima do dana današnjeg ostala je dominantno predhrišćanskog tipa i tiče se prastarog kulta ognjišta.
VIŠE O SVEMU U EMISIJI ALEKSANDRA ŠARGIĆA: